سرطان حنجره

آیا سرطان حنجره بیماری شایعی است؟

سرطان حنجره بیماری ناشایعی نیست در واقع در بین سرطان های سر و گردن ، سرطان حنجره شیوع به نسبت بالایی دارد. سرطان حنجره در مردان نسبت به زنان شایعتر است و معمولا در سنین میان سالی به بالا ( بعد از ۵۵ سال ) رخ می دهد.

حنجره کجاست؟

حنجره چه عملکردی دارد؟

حنجره در انجام این فعالیت های بدن دخالت می کند:

تنفس: تار های صوتی از هم باز می شوند تا هوا عبور کند

تولید صدا: تار های صوتی بسته می شوند و هنگام عبور هوا، ارتعاش آنها موجب تولید صدا می شود ( گالری را ببینید )

بلع: اپیگلوت که بخشی از سوپراگلوت است به عقب خم می شود و تار های صوتی بسته می شوند و اجازه ورود غذا به ریه را نمی دهند

ریسک فاکتور ها یا عوامل خطر ساز برای ایجاد سرطان حنجره کدامند؟

منظور از ریسک فاکتور ها عوامل، شرایط یا موادی هستند که استفاده از آنها، تماس با آنها یا داشتن آنها موجب ایجاد سرطان می شود یا احتمال به وجود آمدن سرطان را بیشتر می کند.

مصرف سیگار های باریک یا با نیکوتین کم Low Tar Cigarettes تاثیر چندانی در کاهش احتمال سرطان ندارد

مطالعات نشان داده است که حتی کشیدن یک سیگار در روز خطری معادل ۵۰% کسی که در روز ۲۰ نخ سیگار می کشد ایجاد می کند. این مورد به خصوص برای افرادی که سابقه بیماری قلبی دارند یا به تازگی سرطان آنها درمان شده است اهمیت دارد. این افراد بایستی سیگار خود را به صورت کامل قطع کنند

از حدود قطع کامل سیگار حداقل ۵ سال طول می کشد تا احتمال ایجاد سرطان کاهش یابد بنابراین کسانی که سابقه مصرف دخانیات دارند بایستی نسبت به علائم مشکوک در بدن خود حساس تر باشند.

بر خلاف باور عامه قطع سیگار به صورت ناگهانی خطری برای شخص ایجاد نمی کند و مطالعات نشان داده اند کسانی که یک دفعه سیگار را کنار می گذارند در ترک سیگار موفق ترند.

سایر عوامل خطر و فاکتور های خطرساز برای سرطان حنجره عبارتند از:

سن: سرطان حنجره معمولا بعد از سن ۵۵ سال رخ می دهد

جنسیت: احتمال ایجاد سرطان حنجره در مرد ها بیشتر است احتمالا به این علت که مردها بیشتر سیگار می کشند یا از مشروبات الکلی استفاده می کنند

سابقه سرطان سر و گردن: 25% کسانی که سابقه سرطان ناحیه سرو گردن دارند ممکن است دوباره به آن دچار شوند

شغل: افرادی که در شغل خود با موادی مانند بخارات اسید سولفوریک، ذرات چوب، نیکل یا آزبست تماس دارند ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان حنجره دارند. افرادی که با ماشین آلات کار می کنند نیز ریسک بالاتری دارند.

تریاک و مشتقات آن نیز بخصوص اگر به صورت استنشاقی (دود) استفاده شود احتمال ابتلا به سرطان حنجره را بالا می برد.

چه عاملی سبب ابتلا به سرطان حنجره می شود؟

دانشمندان هنوز در مورد روند اتفاقاتی که موجب سرطان حنجره می شود مطمئن نیستند ولی همانگونه که گفته شد افرادی که با عوامل خطرساز مانند سیگار و الکل تماس دارند خطر بیشتری برای ابتلا به آن دارند.

بعضی از انواع HPV ( ویروس پاپیلوم انسانی ) که در زگیل تناسلی نقش دارد ممکن است موجب سرطان حنجره شود.

علائم سرطان حنجره چیست؟

علائم سرطان حنجره با بسیاری از بیماری های دیگر مشابه است بنابراین اگر شما هم این علائم را دارید به جای نگرانی با پزشک خود مشورت کنید.

گلو درد مزمن یا سرفه ای که طول می کشد

تغییر صدا یا گرفتگی صدا که بیش از دو هفته طول می کشد

درد یا ناراحتی هنگام بلع

احساس توده در گلو یا گردن

گوش درد

اگر این علائم وجود داشته باشد بایستی به سرعت به پزشک مراجعه کنید

تنگی نفس و دشواری هنگام نفس کشیدن

تنفس صدا دار ( استریدور ) که صدایی با فرکانس بالا است که هنگام نفس کشیدن شنیده می شود و همراه تنگی نفس است

احساس گلوبوس ( احساس وجود جسم خارجی در گلو )

سرفه همراه با خلط یا ترشحات خونی

تشخیص سرطان حنجره چگونه است؟

در ابتدا پزشک از شما شرح حال می گیرد و در مورد علائم مشکوک سوال می کند. معاینه گلو و گردن در مرحله بعدی است.

اگر در معاینه لارنگوسکوپی ضایعه مشکوک دیده شود، برای تایید تشخیص نیاز به نمونه برداری است که در اتاق عمل و با بیهوشی انجام می شود.

به معاینه حنجره زیر بیهوشی اصطلاحا لارنگوسکوپی مستقیم Direct Laryngoscopy هم گفته می شود. این کار با لارنگوسکوپی غیر مستقیم که برای معاینه و به صورت سرپایی انجام می شود متفاوت است.

گاهی و برای ضایعات کوچک حنجره یا در بیمارانی که مشکل بیهوشی دارند و امکان بیهوشی های پشت سر هم وجود ندارد، می توان کل ضایعه را به صورت کامل با لیزر برداشت و در واقع اقدام تشخیصی و درمانی را همزمان انجام داد بر خلاف باور رایج، انجام نمونه برداری هیچ گونه تاثیرمنفی در گسترش تومور حنجره ندارد. در واقع بدون انجام نمونه برداری امکان انجام هیچ گونه درمانی وجود ندارد. هنگام نمونه برداری علاوه بر تهیه نمونه بافتی، وسعت ضایعه و نواحی درگیر نیز بررسی و برنامه ریزی درمانی انجام می شود. بنابراین انجام نمونه برداری جز ضروری درمان سرطان حنجره است.

روش های تصویر برداری مانند سی تی اسکن CT Scan یا ام آر آی   MRI برای تعیین گسترش عمقی تومور، بررسی درگیری غدد لنفاوی و تعیین پلان درمانی استفاده می شود. بدون معاینه حنجره و لارنگوسکوپی انجام سی تی اسکن و ام آر آی معمولا اطلاعات تشخیصی خاصی نمی دهد و کمک چندانی نخواهد کرد.

پت اسکن PET scan که در آن بعد از تزریق مواد رادیواکتیو خاص تصویر برداری ۳ بعدی انجام می شود در این مرحله و برای تشخیص سرطان حنجره کاربردی ندارد. جایگاه آن بعد از اتمام درمان و هنگام پیگیری بیمار است که در موارد خاص و برای اطمینان از کنترل بیماری درخواست می شود.

بعد از نمونه برداری حنجره چه اتفاقی می افتد؟

نمونه تهیه شده از حنجره برای پاتولوژی ارسال می شود. پاتولوژیست نوع تومور را مشخص می کند. در اغلب موارد سرطان حنجره از نوع کارسینوم سلول سنگفرشی Squamous Cell Carcinoma است. سایر انواع سرطان های حنجره بسیار نادر است. به ندرت سایر بیماری ها مانند سل حنجره یا انواعی از عفونت های قارچی ممکن است با تومور های بدخیم اشتباه شود بنابراین نمونه برداری و کنترل پاتولوژی همواره ضرورت دارد.

مورد دیگری که پاتولوژیست بررسی می کند درجه تمایز تومور Grade است. سرطان حنجره معمولا از نوع تمایز یافته Well Differentiated است. البته درجه تمایز چندان در برنامه ریزی درمانی تاثیری ندارد.

بعد از انجام نمونه برداری و مشخص شدن نوع تومور، معمولا تصویر برداری گردن و قفسه سینه با سی تی اسکن یا ام آر آِی انجام می شود. این تصویر برداری گسترش تومور داخل حنجره ، احتمال خوردگی غضروف حنجره و یا گسترش تومور به خارج از حنجره را نشان می دهد. مورد دیگری که نصویر برداری نشان می دهد درگیری غدد لنفاوی گردن است.

درگیری غده های لنفاوی در سرطان گلوتیک حنجره ( مواردی که تنها تار های صوتی در گیر می شوند) نادر است ولی در سرطان سوپراگلوت کاملا شایع است بنا براین در تومور های سوپراگلوت حتی درصورتی که غده های لنفاوی هم درگیر نباشند گردن بایستی درمان شود.

بررسی ریه ها و قفسه سینه در بیماران مبتلا به سرطان حنجره ضروری است چون مهمترین عامل سرطان ریه هم سیگار کشیدن است و بنابراین احتمال اینکه بیمار همزمان دچار سرطان ریه و سرطان حنجره باشد وجود دارد. نکته بعدی این است که ریه شایعترین محلی است که سرطان حنجره به آن متاستاز می دهد.

مرحله بندی Staging سرطان حنجره چگونه است؟

منظور از مرحله بندی Staging  سرطان حنجره مشخص کردن میزان پیشرفت سرطان در بدن است. مواردی مانند نواحی درگیر با تومور، اختلال حرکت تار های صوتی ، گسترش تومور به خارج حنجره و فضا های گردن و درگیری غدد لنفاوی در مرحله بندی تومور حنجره تاثیر دارد. اینکه سرطان حنجره در چه مرحله ای است در برنامه ریزی درمان سرطان و تعیین پیش آگهی بیماران ( مانند احتمال عود سرطان یا تعیین طول عمر بیماران ) موثر است.

برای مرحله بندی سرطان انجام معاینه حنجره یا لارنگوسکوپی، معاینه زیر بیهوشی و تصویربرداری حنجره ضروری است.

درکل برای سرطان حنجره ۴مرحله وجود دارد. در مرحله ۱ تومور کوچک است و تنها قسمت های محدودی از حنجره را درگیر کرده است. در این موارد درمان ساده تر است، عوارض کمتری برای بیمار ایجاد می کند و احتمال اینکه بیمار به صورت کامل درمان شود زیاد است. مرحله ۴ پیش رفته ترین مرحله سرطان حنجره است که در آن تومور حنجره را تخریب کرده و از آن به بافت های گردن گسترش یافته است، غده های لنفاوی گردن درگیر شده اند یا اینکه تومور به سایر قسمت های بدن متاستاز داده است. درمان در این مرحله دشوار است و احتمال بهبودی کامل ضعیف است.

هر چه تومور در مرحله پایین تری تشخیص داده شود شانس بیمار برای درمان کامل بیشتر است بنابراین بیماران باید به علائم هشدار دهنده سرطان توجه کنند و به موقع به پزشک مراجعه کنند.

برای درمان سرطان حنجره باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟

روش های درمانی سرطان حنجره کدام است؟

روش های مختلفی برای درمان سرطان حنجره وجود دارد که ممکن است به صورت تکی یا همراه با هم ( بسته به مرحله سرطان ) مورد استفاده قرار گیرد.

جراحی : ممکن است به صورت آندوسکوپیک با استفاده از لیرز یا به صورت باز انجام شود. روش جراحی لیزر معمولا برای تومور های مراحل اولیه مورد استفاده قرار می گیرد هر چند در شرایط خاص ممکن است برای تومور های پیشرفته تر هم استفاده شود. در این روش جراحی از داخل دهان بدون نیاز به برش انجام می شود.  مدت زمان جراحی معمولا کوتاهتر است، عوارض کمتر است و بیمار دوره نقاهت کمتری دارد. جراحی های باز معمولا برای تومور های پیشرفته تر استفاده می شود و در آن معمولا بخش زیادی از حنجره یا تمام حنجره ( توتال لارنژکتومی یا برداشتن کامل حنجره) برداشته می شود.

پرتودرمانی: در این روش با استفاده از پرتوهای با انرژی بالا سلول های سرطانی کشته می شوند. این روش را می توان به تنهایی برای تومور های مراحل اولیه یا همراه با جراحی برای تومور های پیشرفته تر بکار برد. بر خلاف جراحی، این روش زمان بر است و یک دوره درمانی حدود ۵/۱ ماه زمان می برد.

شیمی درمانی ( کموتراپی Chemotherapy) : در این روش از داروهای  خاصی استفاده می شود که یا سلول های سرطانی را از بین می برد یا رشد آنها را متوقف می کند. معمولا شیمی درمانی به تنهایی در سرطان حنجره بکار نمی رود ولی در تومورهای پیشرفته همراه با پرتودرمانی استفاده می شود.

ایمونوتراپی: در این روش از سیستم ایمنی طبیعی بدن برای درمان سرطان حنجره استفاده می شود. این روش هم یکی از درمان های کمکی در موارد سرطان های پیشرفته است.

به بیماران و خانواده آنها توصیه می شود در تصمیم گیری احساسی عمل نکنند و به راهنمایی های پزشک دقت کافی داشته باشند. گاهی اصرار به باقی ماندن حنجره موجب درمان ناکافی، عود تومور و کاهش طول عمر می شود بنابراین اگر درمان دیگری به جز درمان پیشنهادی پزشک خود را انتخاب می کنید حتما در مورد مشکلات احتمالی که ممکن است اتفاق بیفتد سوال کنبد.

آیا سرطان حنجره قابل درمان است؟

این سوالی است که همه بیماران متبلا به سرطان حنجره از پزشک خود می پرسند. به صورت کلی پاسخ این سوال مثبت است. بله سرطان حنجره قابل درمان است ولی در کل این مسئله بستگی به فاکتور های متعددی دارد مانند پیشرفت بیماری و مرحله آن، شرایط سلامتی بیمار و روش درمانی که انتخاب می شود. در مراحل اولیه بیماری بیش از ۹۰% بیماران حداقل ۵ سال یا بیشتر عمر می کنند و حتی ممکن است طول عمر طبیعی داشته باشند. در بیمارانی که بیماری پیشرفته دارند این عدد حدود ۵۰% است. بنابراین هرچه بیماری زودتر تشخیص داده شود و درمان سریعتر شروع شود نتیجه بهتر است.

آیا سرطان حنجره قابل پیشگیری است؟

 قطعا تمام موارد سرطان حنجره قابل پیشگیری نیست ولی با داشتن سبک زندگی سالمتر می توان از بسیاری از موارد سرطان حنجره پیشگیری کرد. ترک سیگار و دخانیات، عدم استفاده از تریاک و مشتقات آن، محدود کردن مصرف الکل و مشروبات الکلی ، داشتن تغذیه سالم و تحرک کافی و کنترل استرس های روحی در پیشگیری از سرطان حنجره موثر است.

پیگیری بعد از درمان سرطان حنجره چگونه است؟

بعد از درمان سرطان حنجره به هر صورت ( جراحی، پرتودرمانی) بیمار حداقل به مدت ۵ سال بایستی تحت نظر باشد. اگر سرطان حنجره تا ۵ سال عود نکند بعید است بعد از آن عودی اتفاق بیفتد و بعد از این زمان میتوان گفت که سرطان درمان شده است. احتمال عود سرطان در ماه های اول بعد از درمان بیشتر است بنا براین در ماه های اول بیماران بایستی به دقت تحت نظر باشند. معمولا بعد از درمان سرطان حنجره، در سال اول هر ۳ ماه یک بار، در سال دوم هر ۴ ماه یکبار و بعد از آن هر ۶ ماه تا ۵ سال بیماران پیگیری می شوند. در هر معاینه حنجره بیمار با آندوسکوپ معاینه می شود (لارنگوسکوپی) و حداقل هر ۶ ماه یکباراز بیمار سی تی اسکن یا ام آر آی بعمل می آید. ممکن است برای بیماران دچار سرطان پیشرفته بخصوص بعد از پرتودرمانی لازم باشد که پت اسکنPET scan  انجام شود. در صورتی که ضایعه مشکوک در معاینه یا تصویر برداری پیدا شد بایستی معاینه زیر بیهوشی و نمونه برداری حنجره تکرار شود.

چگونه می توان از عود سرطان حنجره جلوگیری کرد؟

متاسفانه و حتی با بهترین درمان ها هم امکان دارد سرطان عود کند. همانگونه که علت بوجود آمدن سرطان در همه موارد مشخص نیست و حتی افرادی که زندگی بسیار سالمی هم دارند ممکن است دچار سرطان شوند، علت عود سرطان هم در همه موارد برای ما معلوم نیست. حتی سلول های به ظاهر سالم در کنار توده سرطانی ممکن است بعدا تغییر ماهیت دهند و تبدیل به سلول های سرطانی شوند. به همین دلیل بیمارانی که به تازگی درمان سرطان را انجام داده اند باد به دقت تحت نظر باشند و پیگیری های منظم انجام دهند.

نکات زیر کمک می کند که احتمال عود سرطان حنجره کاهش یابد:

۱- در انتخاب پزشک معالج خود دقت کنید. مطمئن باشید که پزشک شما اطلاعات به روز و تجربه کافی برای درمان سرطان حنجره را دارد و درمانی که به شما پیشنهاد می کند مطابق پروتکل های روز دنیا است. در درمان سرطان حنجره مانند سایر انواع سرطان، اولین درمان مهمترین درمان است. در اعلب موارد بعد از عود تومور درمان بسیار دشوار می شود، احتمال عوارض افزایش می یابد و احتمال بهبود بسیار ضعیف تر است.

۲- پیگیری بعد از درمان را به دقت انجام دهید. تشخیص عود سرطان در مراحل اولیه موجب می شود که بیماری همچنان درمان پذیر باشد و با حداقل عارضه بتوان آن را درمان کرد ولی در صورت پیشرفت تومور در بسیاری از موارد امکان درمان وجود ندارد. به یاد داشته باشید که عود سرطان در مراحل ابتدایی ممکن است هیج گونه علامتی نداشته باشد و تنها با معاینه بتوان آن را تشخیص داد.

۳- از استعمال سیگار و دخانیات به شدت خودداری کنید. تریاک و مشتقات آن نیزاحتمال عود را افزایش می دهد. از طرف دیگرمصرف سیگار یا هرگونه دود دیگر باعث تورم بافتی شده و تشخیص عود را برای پزشک دشوار می کند.

۴- از مصرف مشروبات الکلی بپرهیزید

۵- زندگی سالمی داشته باشید. ورزش کنید، تغذیه سالم داشته باشید، به میزان کافی استراحت کنید و از استرس های بی مورد پرهیز کنید.